Na nic zdałyby się przepisy prawne i wyroki sądowe, jeśli nie byłoby instytucji oraz funkcjonariuszy publicznych zapewniających ich wykonywanie. Do tych niezbędnych elementów systemu prawnego zaliczają się między innymi komornicy, dzięki którym decyzje sądów są skutecznie wcielane w życie, a poszkodowani wierzyciele mogą otrzymywać należne pieniądze. Choć część osób postrzega ich negatywnie i kojarzy głównie z bezdusznymi działaniami mającymi na celu pozbawienie majątku, to jednak zwykle wynika to z braku znajomości kompetencji komornika. Warto zatem bliżej przyjrzeć się specyfice tej istotnej profesji. Jakie są prawa i obowiązki komornika sądowego? Kto może nim zostać? Z jakich korzysta narzędzi i kiedy sięga po licytacje komornicze? Czy może podejmować z dłużnikiem jakiekolwiek negocjacje?
Komornik – prawa i obowiązki
Zgodnie z Ustawą o komornikach sądowych i egzekucji, komornik sądowy to funkcjonariusz publiczny działający przy sądzie rejonowym. Mowa tu zatem o profesji, którą można zaliczyć do tej samej grupy, co zawód sędziego lub prokuratora. Co ważne jednak, w przeciwieństwie do sędziów i prokuratorów, komornicy są przedsiębiorcami i prowadzą kancelarię na własny rachunek.Zadaniem komornika jest prowadzenie egzekucji sądowej, czyli dążenie do ściągnięcia z majątku dłużnika należności dla wierzyciela. W ramach postępowania komorniczego (egzekucyjnego) doprowadza on do realizacji orzeczenia sądu, czyli inaczej mówiąc, przy zastosowaniu określonych środków przymusu, egzekwuje ustaloną kwotę pieniężną. Jest zatem gwarantem wykonalności wyroku sądowego.
Komornik odpowiada za postępowanie formalne, w czasie, którego zadłużony nie może już podnosić zarzutu, że roszczenie nie istnieje lub zostało wcześniej zaspokojone (tego typu argumenty należy przedstawić w trakcie postępowania sądowego). Trzeba też podkreślić, że komornik nie bada zasadności i poprawności istniejącego zobowiązania. Sprawdza on jedynie wniosek pod względem formalnym, czyli weryfikuje, czy został prawidłowo sporządzony i podpisany oraz czy zawiera tytuł wykonawczy.
Postępowanie komornicze – o czym trzeba wiedzieć?
Należy podkreślić, że postępowanie komornicze może rozpocząć się dopiero wówczas, gdy dłużnik, mimo wydania tytułu wykonawczego przez sąd, nie spłaca zadłużenia. O tym, czy skierować sprawę do komornika decyduje wierzyciel, i to on staje się później faktycznym decydentem postępowania. W praktyce, to również od jego wniosków i woli zależy, z jakich środków przymusu skorzysta komornik.Jeśli wierzyciel chce skorzystać z pomocy komornika, musi złożyć wniosek o wszczęcie postępowania komorniczego – zwykle do komornika tego rewiru, który zamieszkuje dłużnik. W takim dokumencie musi wskazać dane dotyczące dłużnika (imię, nazwisko, adres, PESEL, numer dowodu osobistego), a także kwotę należności i sposoby jej egzekwowania.
Komornik sądowy ma prawo prowadzić egzekucję między innymi z rachunków bankowych, wynagrodzenia za pracę, świadczeń emerytalnych, ruchomości, praw majątkowych, czy też nieruchomości. By wykonać wyrok sądowy i zająć składniki majątku, stosuje określone przepisami środki przymusu. Nawet jeśli dłużnik nie chce go wpuścić do domu, ma prawo wkroczyć w asyście policji i przeprowadzić czynności egzekucyjne.
Zajęte składniki majątku w postaci ruchomości lub nieruchomości są spieniężane w ramach licytacji komorniczej (obwieszczenia komornicze o licytacjach są zamieszczane w serwisie internetowym Krajowej Rady Komorniczej).
Problemy z komornikiem? Sprawdź, jakie masz możliwości
Czasem zdarza się, że komornik przekracza swoje uprawnienia, dochodzi do niefortunnej pomyłki (np. dług został już spłacony, a mimo to rozpoczęto egzekucję) albo nie zostają dopełnione formalności (np. nie wysłano listownego zawiadomienia o wszczęciu egzekucji). W takich sytuacjach można złożyć skargę na komornika i dochodzić swoich praw przed sądem. A co w przypadku, gdy problemem nie jest sam komornik, lecz trudna sytuacja finansowa? Co trzeba wiedzieć, by móc poprawić swoje położenie?Jak sprawdzić swoje zadłużenie u komornika?
Zanim komornik sądowy przystąpi do egzekucji należności, najpierw informuje listownie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego. W piśmie znajdują się wszelkie informacje na temat długu: dane wierzyciela, kwota zadłużenia i wyrok sądu. Zamiast czekać na powiadomienie o długu u komornika, można zweryfikować informacje o swoim zadłużeniu w biurach informacji gospodarczej. Pozwoli to uchwycić skalę problemów z komornikiem i lepiej przygotować się do konfrontacji.Jak spłacić komornika?
Jeśli toczy się już postępowanie komornicze, zawsze trzeba liczyć się z dodatkowymi opłatami egzekucyjnymi. W tym kontekście najbardziej opłacalna jest spłata zadłużenia u komornika, czyli zwrot zadłużenia bezpośrednio do rąk lub na konto wierzyciela. W takiej sytuacji koszty egzekucji są niższe niż w przypadku potrąceń dokonywanych z rachunku bankowego lub przez zakład pracy. Najmniej korzystne jest egzekwowanie należności poprzez spieniężanie składników majątku – wyprzedaże komornicze są opłacalne, ale dla potencjalnych nabywców licytowanych przedmiotów.Rozłożenie długu u komornika na raty
Warto wiedzieć, że czasem możliwe jest rozłożenie długu u komornika na raty, przy czym w tym kontekście trzeba mieć na uwadze dwie ważne kwestie. Po pierwsze, prośbę o umożliwienie ratalnej spłaty długu należy kierować do wierzyciela, bo to on jest decydentem postępowania komorniczego. Wprawdzie można ją również zgłosić komornikowi, ale szanse na jej pozytywne rozpatrzenie będą niewielkie – komornik i tak musiałby najpierw skontaktować się z wierzycielem i uzyskać od niego pisemną zgodę. Druga istotna kwestia jest taka, że spłacanie długu w ratach bezpośrednio na konto kancelarii komorniczej wiąże się z wysoką opłatą egzekucyjną.
Czy dług u komornika się przedawnia?
Niektórzy dłużnicy liczą, że jeśli komornik przez długi czas nie będzie w stanie wyegzekwować należności, to w końcu dojdzie do przedawnienia zadłużenia. W rzeczywistości jest to jednak praktycznie niemożliwe. Zgodnie z obowiązującymi przepisami tytuł egzekucyjny wprawdzie ulega przedawnieniu po upływie 6 lat, niemniej jednak w czasie trwania postępowania komorniczego nie jest liczony jego bieg. Nawet jeśli z czasem komornik umorzy egzekucję, to można być pewnym, że prędzej czy później wierzyciel ponownie złoży wniosek o jej przeprowadzenie.Powrót do bloga