Kolosalne długi młodych Polaków
Pod koniec lipca 2023 r. wartość zadłużenia osób w wieku 18-24 lata przekroczyła… 1 mld zł! W ciągu zaledwie roku długi Polaków wkraczających w dorosłość wzrosła o 18 proc. Średni poziom zadłużenia przedstawiciela pokolenia Z wynosi 7637 zł[1]. Skąd pochodzą zadłużenia Polaków 18-24 lata? Połowę z nich stanowią zobowiązania pozakredytowe, tj. opłaty za rachunki, opłaty karne za jazdę bez biletu czy… alimenty. Zaległości za zobowiązania kredytowe tego pokolenia wynoszą niemal 500 mln zł, a rekordzistką jest 20-latka z woj. śląskiego, której dług wobec instytucji finansowych przekroczył 788 tys. zł[2].Pożyczają bo muszą? Skąd biorą się młodzi i zadłużeni?
Poziom zadłużenia pokolenia Z może sugerować, że przedstawiciele tego pokolenia zupełnie nie potrafią zarządzać finansami. Jednak przed wydaniem surowych osądów, warto zastanowić się głębiej nie tylko nad przyczynami długów młodych Polaków, ale również nad błędami w zakresie edukacji finansowej najmłodszych pokoleń, które mogą bezpośrednio rzutować na ich decyzje finansowe. Co ważne, jednym z powodów zadłużania się Gen Z jest chęć ukończenia studiów wyższych.W tym kontekście należy zwrócić uwagę nie tylko na wydatki związane z opłatą czesne za studia zaoczne, ale również na koszty utrzymania w przypadku studentów dziennych. Szacuje się, że polski student potrzebuje niemal 4 tys. zł miesięcznie, aby móc się utrzymać[3]. Jeśli młody człowiek nie ma wsparcia finansowego od rodziny, a studia nie pozwalają mu na podjęcie pracy, jedyną szansą na utrzymanie się podczas studiów są pożyczki czy kredyty. Co ciekawe, niemal połowa przedstawicieli pokolenia Z podpisuje umowy finansowe, chociaż nie rozumie wszystkich zawartych w niej zapisów[4]. A to jeden z podstawowych błędów, który bezpośrednio przekłada się na zadłużenie Polaków.
Młodzi i zadłużeni choć z marzeniami
Jednolita ocena przyczyn długów młodych Polaków nie jest możliwa. Część zaległości wynika być może z zapominalstwa (63 proc. pasażerów w wieku 15-25 lat zapomina o przedłużeniu uprawnień do podróżowania komunikacją publiczną[5]), a część być może z realnie trudnej sytuacji ekonomicznej. Zadłużenie Polaków w wieku 18-25 lat może wynikać z próby realizacji celów, na które nie mogą sobie pozwolić, nie korzystając z zewnętrznego wsparcia finansowego. Ze względu na swoje położenie ekonomiczne 52 proc. Gen Z nie jest w stanie zrealizować celów mieszkaniowych, a 24 proc. z nich z tego powodu jest zmuszona do rezygnacji z edukacji[6].Młodzi Polacy dopiero startują w zawodową przyszłość, a już na samym początku tej drogi muszą korzystać z pożyczek i kredytów. To nie napawa optymizmem. Jak wskazują badania aż 38 proc. studiujących młodych Polaków nie pracuje, a 23 proc. aktywnych zawodowo zarabia nie więcej niż 2 tys. zł miesięcznie[7]. W konfrontacji ze średnimi kosztami miesięcznego utrzymania, uzyskiwane wynagrodzenie nie jest imponująco wysokie.
Młodzi nie tylko pożyczają, ale też… oszczędzają
Piętno długów nie dotyczy oczywiście całego pokolenia Z. Co ważne, część Gen Z posiada oszczędności. 22 proc. z nich odłożyło 1 tys. zł, a 19 proc. z nich powyżej 10 tys. zł. Z drugiej strony 15 proc. nie ma żadnych oszczędności i niewiele mniej w ogóle nie oszczędza. Co ciekawe, wśród oszczędzających w wieku 18-24 lata największą grupę (23 proc). stanowią osoby odkładające… powyżej 500 zł miesięcznie[8]. Zestawiając te informacje z poziomem długów młodych Polaków, warto zastanowić się jak dużą rolę w nieuregulowanych zobowiązaniach odgrywa ludzkie zaniedbanie, niski poziom edukacji oraz finansowa zaradność.[1] BIG InfoMonitor, BIG Liczba: 1 mld zł zaległości młodego pokolenia - https://media.big.pl/publikacje/820945/big-liczba-1-mld-zl-zaleglosci-mlodego-pokolenia
[2] Ibidem.
[3] ZBP, Portfel Studenta 2023 - https://bde.wib.org.pl/wp-content/uploads/2023/09/www_2023_Aktywny_Student.pdf
[4] Ibidem.
[5] KRD, Gapowicze są winni prawie pół miliarda złotych. Mandatów przybywa głównie młodym pasażerom - https://krd.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/2023/gapowicze-sa-winni-prawie-pol-miliarda-zlotych-mandatow-przybywa-glownie-mlodym-pasazerom
[6] M. Przybylska, O czym marzą młodzi Polacy. Zdobycie wykształcenia i założenie rodziny? Dobre sobie - https://bizblog.spidersweb.pl/o-czym-marza-mlodzi-polacy?fbclid=IwAR1zzqJMWWqqjc_GNIiAsuKIAny4kSb_dP9o45MzYkmdMNfue5CXWGmB1AY
[7] Ibidem.
[8] Ibdem.
Powrót do bloga